«Δεν μπορεί κανείς να μπει δεύτερη φορά στο ίδιο ποτάμι»
Δευτέρα του Πάσχα και αποφάσισα να ανοίξω το νέο μου βιβλίο
σε μια από τις αγαπημένες μου γωνιές αυτού του πλανήτη. Κάτω από τα πανύψηλα πλατάνια της πλατείας του Θέρμου , άραξα δίπλα
στο ρυάκι που την διαπερνάει στο καφενείο της Ναυσικάς. Το βιβλίο που κρατούσα
ήταν το «Ηράκλειτος – Άπαντα» που το αγόρασα προχθές μισοτιμής από το τελευταίο
βιβλιοπωλείο του χωριού που δυστυχώς κλείνει.
Ανοίγοντας το και διαβάζοντας τις σκέψεις του Εφέσιου σοφού
,ο τόπος ,η θέση και τα νερά δεν άργησαν να συντονιστούν σε μια του ρήση: «Δεν
μπορεί κανείς να μπει δεύτερη φορά στο ίδιο ποτάμι»
Ρήση απλή συνάμα και βαθιά. Από εκείνη την ώρα αναλογίζομαι τις
διαστάσεις της στην ζωή του ανθρώπου , στη φύση ,στο σύμπαν.
Και θα με τρώει για πολύ ακόμα ,το ξέρω….. όμως θέλω να μοιραστώ
κάτι πολύ ενδιαφέρον που διάβασα στο blog της Δέσποινας:
Στο ίδιο Ποτάμι...
Στο μεγάλο ταξίδι της ζωής είναι
φορές που ο άνθρωπος φτάνει στο σημείο να επιλέξει την επανάληψη μιας εμπειρίας
ωθούμενος από τη βαθιά νοσταλγία, από το μυστήριο του απραγματοποίητου, από το
απωθημένο του άδοξου.
Σε αυτό το σημείο είναι που η Νόηση αντιμάχεται από
όλες τις πλευρές, ο Λόγος τρέπεται σε πολέμιο του ίδιου του Λόγου. Τότε είναι
που ο Εφέσιος σοφός λέει : Ποταμώ γαρ ουκ έστιν εμβήναι δις τω αυτώ, δηλαδή
κανείς δεν μπορεί να μπει δύο φορές στο ίδιο ποτάμι. Ο λόγος του Ηρακλείτου
πάντοτε χρησμικός και αινιγματικός, αυτή τη φορά δεν αναφέρεται μονάχα στο
"τα πάντα ρει" της φύσης, αλλά στον άνθρωπο και στο μεταβαλλόμενο
ποτάμι των εμπειριών. Η ρήση του δεν είναι υποθετική, με βεβαιότητα ορίζει την
ανικανότητα του ανθρώπου να ζήσει ξανά την ίδια εμπειρία, την ανικανότητα της
ίδιας της εμπειρίας να δεχτεί τον άνθρωπο με τον ίδιο τρόπο για δεύτερη φορά.
Σταθερότητα δεν υπάρχει ούτε στο ποτάμι, ούτε στον άνθρωπο, επομένως μεταβάλλεται ταυτόχρονα η εμπειρία και ο δέκτης της. Είναι λοιπόν αδύνατο να φτάσει κανείς στην πραγμάτωση της ίδιας πράξης. Και ο νόμος της φθοράς οδηγεί κατά την επανεκτέλεση μιας εμπειρίας θετικής στη μετατροπή της σε μια εμπειρία φαύλη, κατώτερη, σε μια παρέκκλιση της αρχικής εμπειρίας.
Βέβαια η ροή της αλλαγής στη φύση είναι κατά ένα μυστήριο τρόπο κυκλική. Επομένως το ποτάμι θα περνά μονίμως από όλα τα στάδια του και θα επαναλαμβάνεται. Και εδώ τίθεται το ερώτημα, εφόσον το ποτάμι κάποια στιγμή θα επαναφερθεί στο ίδιο σημείο, τότε γιατί ποτέ δε μπορούμε να μπούμε στο ίδιο ποτάμι; Προαναφέρθηκε ότι αλλάζουμε παράλληλα με το ποτάμι. Η αδυναμία μας να βρούμε το ποτάμι στο ίδιο σημείο οφείλεται σε μια καθοριστική έννοια για τη ζωή και τη φύση. Στο ρυθμό.
Ο ρυθμός μεταβολής της εμπειρίας, του νερού διαφέρει από το ρυθμό μεταβολής του ανθρώπου, της φωτιάς. Οι δυο κύκλοι, ο κύκλος της ένωσης εμπειρίας και ανθρώπου χάνουν οριστικά το σημείο αρμονικής τομής το οποίο διαρκώς απομακρύνεται και αν πλησιάσει ο ρυθμός περιστροφής των δυο κύκλων το απωθούν ξανά. Σε κάθε άλλη τομή που θα προκύψει η εμπειρία θα ναι καταστροφική για τον άνθρωπο και ο άνθρωπος για την εμπειρία, το νερό θα σβήνει τη φωτιά, η φωτιά θα εξατμίζει το νερό. Οι δυο δυνάμεις μπορούν μονάχα μια φορά να εναρμονιστούν. Ο άνθρωπος δεν ξαναμπαίνει ποτέ στο ίδιο ποτάμι. Η επανάληψη, έξω από τα πλαίσια της μάθησης θα είναι μια μητέρα στείρα.
Σταθερότητα δεν υπάρχει ούτε στο ποτάμι, ούτε στον άνθρωπο, επομένως μεταβάλλεται ταυτόχρονα η εμπειρία και ο δέκτης της. Είναι λοιπόν αδύνατο να φτάσει κανείς στην πραγμάτωση της ίδιας πράξης. Και ο νόμος της φθοράς οδηγεί κατά την επανεκτέλεση μιας εμπειρίας θετικής στη μετατροπή της σε μια εμπειρία φαύλη, κατώτερη, σε μια παρέκκλιση της αρχικής εμπειρίας.
Βέβαια η ροή της αλλαγής στη φύση είναι κατά ένα μυστήριο τρόπο κυκλική. Επομένως το ποτάμι θα περνά μονίμως από όλα τα στάδια του και θα επαναλαμβάνεται. Και εδώ τίθεται το ερώτημα, εφόσον το ποτάμι κάποια στιγμή θα επαναφερθεί στο ίδιο σημείο, τότε γιατί ποτέ δε μπορούμε να μπούμε στο ίδιο ποτάμι; Προαναφέρθηκε ότι αλλάζουμε παράλληλα με το ποτάμι. Η αδυναμία μας να βρούμε το ποτάμι στο ίδιο σημείο οφείλεται σε μια καθοριστική έννοια για τη ζωή και τη φύση. Στο ρυθμό.
Ο ρυθμός μεταβολής της εμπειρίας, του νερού διαφέρει από το ρυθμό μεταβολής του ανθρώπου, της φωτιάς. Οι δυο κύκλοι, ο κύκλος της ένωσης εμπειρίας και ανθρώπου χάνουν οριστικά το σημείο αρμονικής τομής το οποίο διαρκώς απομακρύνεται και αν πλησιάσει ο ρυθμός περιστροφής των δυο κύκλων το απωθούν ξανά. Σε κάθε άλλη τομή που θα προκύψει η εμπειρία θα ναι καταστροφική για τον άνθρωπο και ο άνθρωπος για την εμπειρία, το νερό θα σβήνει τη φωτιά, η φωτιά θα εξατμίζει το νερό. Οι δυο δυνάμεις μπορούν μονάχα μια φορά να εναρμονιστούν. Ο άνθρωπος δεν ξαναμπαίνει ποτέ στο ίδιο ποτάμι. Η επανάληψη, έξω από τα πλαίσια της μάθησης θα είναι μια μητέρα στείρα.
Σχόλια